Σάββατο 17 Ιουνίου 2017

Πολίτες εκτός πολιτικής, νέοι αγανακτισμένοι και υποκριτικός κοινωνικός ρεβανσισμός
«Μισούν τους φτωχούς και όχι τη φτώχεια»

Το εισαγωγικό κείμενο (του Γ. Ρ.) στο άρθρο του Δημήτρη Ψυχογιού Φταίνε οι πολίτες ή οι πολιτικοί; (δημοσιευμένο πέρισυ τον Ιούνιο, με την ευκαιρία της πρώτης επετείου από το δημοψήφισμα του 2015 και όσα ακολούθησαν), παρέπεμπε στην διάσημη συνέντευξή του Χανς Μάγκνους Έντσενσμπέργκερ στο περιοδικό Der Spiegel το 1987, στην οποία ο Βαυαρός διανοούμενος μας είχε υπενθυμίσει το αυτονόητο: «Η κοινωνία δεν είναι κοπάδι προβάτων». Τα ίδια αξίζει να ξαναειπωθούν τώρα, αφήνοντας στην άκρη τα ιδιαίτερα του Ιουνίου 2016 και του 2015· συν μερικές προσθήκες στο τελικό συμπέρασμα, ώστε να είναι φανερό πόσο άμεση σχέση έχουν αυτά με ένα αξιομνημόνευτο και κρίσιμο ζήτημα του Ιουνίου 2017: Φαίνεται πάλι καθαρά, τι διαρκές (αυτο)καταστροφικό μίσος τρέφει ολόκληρο το εγχώριο κομματικό σύστημα και το σύνολο της ελληνικής πολιτικής κοινωνίας, εναντίον των πολιτικών συναινέσεων της οποιαδήποτε μορφής.
  
Στη Βρετανία, στην Ελλάδα και παντού, πολιτικοί εξαπατούν και πολίτες εξαπατώνται. Συνήθως οι πολιτικοί που εξαπατούν, εξαπατούν εν πλήρει συνειδήσει. Όσοι πολίτες εξαπατώνται, συχνότατα εξαπατώνται λόγω ψευδούς συνείδησης. Ιδεολογίες ονόμαζε τις ψευδείς συνειδήσεις κάποιος που μερικοί σημερινοί ιδεολόγοι τον ακολουθούν πιστά ως Προφήτη και συντάκτη Ιερών Γραφών και άλλοι ιδεολόγοι τον εξορκίζουν ως απόστολο του Κακού.
Αυτή η διάκριση, μεταξύ του συνειδητού δράστη και του χρήσιμου στον δράστη αλλά ασυνείδητου (ενίοτε και ηλίθιου) συνενόχου, κατανέμει και τις ευθύνες. Αυτό δεν είναι ηθικολογία: οι ευθύνες ούτως ή άλλως είναι πολιτικές. Παρόλο που η κοινωνία και η πολιτική έχουν ανέκαθεν τις εγγενείς τους αδιαφάνειες, και πάλι πολιτικοί, στο παρόν και στο παρελθόν, φρόντισαν και φροντίζουν να γίνεται αυτό το πέπλο της ομίχλης - οι ιδεολογίες - βαρύ, αδιαπέραστο και «μοιραίο».
Είναι λοιπόν αναπόφευκτη σκληρή μοίρα αυτή η εξαπάτηση; Ο Χανς Μάγκνους Έντσενσμπέργκερ, σε μια περίφημη συνέντευξή του στο περιοδικό Der Spiegel το 1987, μας είχε επισημάνει το αυτονόητο: «Η κοινωνία δεν είναι κοπάδι προβάτων»:
«Προς τα πού κινείται αυτό το Όλον, αυτό το μεγάλο, πλαδαρό, ευαίσθητο τέρας που ονομάζουμε κοινωνία, με τον εγκέφαλό του, τον διακλαδωμένο προς όλες τις κατευθύνσεις; Είναι παράδοξο, αλλά στο ερώτημα αυτό δεν υπάρχουν λογικές απαντήσεις και συμπεράσματα. Μερικές φορές αυτό το Όλον αντιδρά εκπληκτικά έξυπνα, ευφάνταστα, ρεαλιστικά. Άλλες φορές συμπεριφέρεται με άθλιο, ηλίθιο και ύπουλο τρόπο. Δεν ξέρω τι έχει στο μυαλό του, και ως εκ τούτου πρέπει να τα βγάλω πέρα χωρίς αισιοδοξία χωρίς απαισιοδοξία» (Die Gesellschaft ist keine Hammelherde, συνέντευξη του Hans Magnus Enzensberger στους P. Von Stolle και H. Karasek (Der Spiegel, 19.01.1987)
Ο Πολιτευτής - © H Ροδιακή
Σήμερα το κατά Έντσενσμπέργκερ «τέρας» με την ψευδή συνείδηση φαίνεται να αντιδρά πολλές φορές ηλίθια. Αυτή η ηλιθιότητα [...] προκύπτει από λόγους πολύ σοβαρούς και είναι εξηγήσιμη. Πάντως, όποιοι και να είναι οι λόγοι, ζούμε σε εποχή θριάμβου των πραγματικών τεράτων της πολιτικής, των συνειδητών δραστών, αυτών που εννοούσε και ο Αντόνιο Γκράμσι στην πασίγνωστη ρήση του. Ωστόσο το παρόν δεν είναι αιώνιο: κάποια στιγμή κάτι «καινούργιο γεννιέται» (δηλαδή η κοινωνία αρχίζει να αντιδρά έξυπνα) ή ακόμη και αυτό που φαίνεται αναπόδραστη μοίρα, μερικές φορές «πεθαίνει» με ξαφνικό θάνατο, γκρεμίζεται, για λόγους ίσως δυσερμήνευτους αλλά όχι παράλογους. Λόγου χάρη, πριν δυό χρόνια, μια εκτελεστική εξουσία με 6 μήνες θητεία στο τιμόνι της Ελλάδας, «από την (λογική) ανάγκη της εξουσιαστικής επιβίωσης», έγραψε στα παλιά της τα παπούτσια (παράλογα) εκλογικά προγράμματα και δημοψηφίσματα. Και έτσι «φαίνεται πως γλυτώσαμε [...]», συμπέραινε πέρισυ, στην πρώτη επέτειο εκείνης της απότομης στροφής 180 μοιρών ο Δημήτρης Ψυχογιός στο άρθρο Φταίνε οι πολίτες ή οι πολιτικοί;
Τότε γλυτώσαμε, πράγματι. Γλυτώσαμε από κάτι που, εκτός των άλλων και για τον παραπάνω λόγο, δηλαδή την ασυνέπεια της εγχώριας εξουσίας, ευτυχώς δεν συνέβη· και το τι επιπτώσεις και πόσο καταστροφικές θα είχε, σε περίπτωση που συνέβαινε, πολύ νεφελωδώς μπορεί να εκτιμηθεί με εκ των υστέρων νεφελώδεις υποθέσεις.
Ποιός ξέρει; Μπορεί, τελικά, στην πορεία της παρούσας κρίσης ή στην επόμενη κρίση, η πανουργία του Λόγου να φέρει, ακόμη και στην πολιτικά δυσλειτουργική Ελλάδα, μια πολιτική λογική και μια κατανομή εξουσιών προσαρμοσμένη στην αυτεπίγνωση και στα «κιλά» ενός κράτους που απέτυχε. Μπορεί να φέρει ακόμη και τις συνακόλουθες αναγκαίες θεσμικές εξισορροπήσεις.
https://www.cup.gr/book/i-antidrastiki-ritoriki/
Α. Χίρσμαν: Η Αντιδραστική Ρητορική, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2017
Ίσως λοιπόν, η επίμονη καλλιέργεια οργισμένης απαισιοδοξίας και ιδίως η νέα, η εκ δεξιών και εκ του «ακραίου κέντρου» ιερή αγανάκτηση, που θυμίζει αφόρητα την παλιά των «άλλων», του 2010-2012 - Βλάπτουν κ’ οι τρεις τους την Συρία το ίδιο - και περιέχει με αντίστροφο κομματικό πρόσημο την ίδια μισαλλοδοξία, ανασφαλή επιθετικότητα, αντιδημοκρατικότητα και μνησικακία της μιας και ενιαίας νοσηρής ελληνικής πολιτικής κοινωνίας, καλό θα ήταν να μετριαστεί. Κάπως. Πρέπει να μετριαστεί· αλλά το άν μπορεί, με δεδομένη, δυστυχώς, την (δικαιολογημένη ή μή) απόσυρση των πολλών από τα κομματο-πολιτικά δρώμενα, μέχρι νεωτέρας το ξέρουν μόνον αυτοί οι λίγοι που έτσι πολιτεύονται, ευτελίζοντας για πολλοστή φορά την πολιτική. Οι λίγοι που πολιτεύονται και κομματίζονται εν κενώ, ερήμην των πολιτών, με μόνο όραμα τον (υποκριτικό) κοινωνικό ρεβανσισμό τους· λες και δεν ανήκουν, μαζί με τους εκτός πολιτικής φίλους τους, στους κατεξοχήν ωφελημένους, σ΄ αυτούς που «πέρασαν καλά» στην τριακονταετία της ελληνικής φούσκας, στην τριακονταετία που κατέστρεψε τους πολλούς, κυρίως όσους και τότε δεν πέρασαν καλά: τους άλλους, τους αποσυρμένους τώρα από την κομματική πολιτική. 
Μισούν τους φτωχούς και όχι τη φτώχεια
Δύσκολο να μπορέσουν, εκτός αν υπερβούν εαυτούς και τις εγγενείς νοοτροπίες της μεγάλης παρέας Ελλήνων γύρω από τα κομματικά κυκλώματα, που έφτιαξε αυτή την ιστορία αποτυχίας. Δυστυχώς, «μισούν τους φτωχούς και όχι τη φτώχεια» (βλ. και Γ. Σιακαντάρης: Λαϊκιστικό μίσος και αντιδραστική ρητορική).
Γ. Ρ.
Enrico Berlinguer (1981): Η ηθική διάσταση στην κρίση της πολιτικής
Hθικολόγος, συντηρητικός, εργατιστής, προπαγανδιστής της λιτότητας;¨Η επικριτής του καταναλωτισμού και της σπατάλης, για μια άλλη πολιτική ηθική, για τον «μικρό» πολίτη;

 
Η χαμένη τριακονταετία στην Ελλάδα (1980-2010): Φιλο-κυκλικές μακροοικονομικές πολιτικές που τρομπάρουν αέρα σε φούσκες, διάσπαση της αγοράς εργασίας σε αγορά για εξασφαλισμένους insiders και σε αγορά για επισφαλείς, μεγαλομεσαία κοινωνική συμμαχία, αποβιομηχάνιση, διόγκωση τριτογενούς τομέα και χρηματοπιστωτικών.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις 2013 - 2022

Το δημοκρατικό αίτημα των καιρών: Το δίκιο των νέων γενεών και των γενεών που έρχονται

Το δημοκρατικό αίτημα των καιρών: Το δίκιο των νέων γενεών και των γενεών που έρχονται
Χρίστος Αλεξόπουλος: Κλιματική κρίση και κοινωνική συνοχή

ΕΠΙΛΟΓΕΣ:
Αντρέϊ Αρσένιεβιτς Ταρκόφσκι

ΕΠΙΛΟΓΕΣ:<br>Αντρέϊ Αρσένιεβιτς Ταρκόφσκι
Πως η αγάπη επουλώνει τη φθορά του κόσμου

Danilo Kiš:

Danilo Kiš:
Συμβουλές σε νεαρούς συγγραφείς, και όχι μόνον

Predrag Matvejević:

Predrag Matvejević:
Ο Ρωσο-Κροάτης ανιχνευτής και λάτρης του Μεσογειακού κόσμου

Azra Nuhefendić

Azra Nuhefendić
Η δημοσιογράφος με τις πολλές διεθνείς διακρίσεις, γράφει για την οριακή, γειτονική Ευρώπη

Μάης του '36, Τάσος Τούσης

Μάης του '36, Τάσος Τούσης
Ο σκληρός Μεσοπόλεμος: η εποχή δοσμένη μέσα από τη ζωή ενός ανθρώπου - συμβόλου

Ετικέτες

«Γενιά του '30» «Μακεδονικό» 1968 1989 αειφορία Ανδρέας Παπανδρέου αντιπροσωπευτική δημοκρατία Αριστοτέλης Αρχιτεκτονική Αυστρομαρξισμός Βαλκανική Βαρουφάκης βιοποικιλότητα Βρετανία Γαλλία Γερμανία Γκράμσι Διακινδύνευση Έθνος και ΕΕ Εκπαίδευση Ελεφάντης Ενέργεια Επισφάλεια ηγεμονία ΗΠΑ Ήπειρος Θ. Αγγελόπουλος Θεοδωράκης Θεσσαλονίκη Θεωρία Συστημάτων Ιβάν Κράστεφ ιστορία Ιταλία Καντ Καρλ Σμιτ Καταναλωτισμός Κεντρική Ευρώπη Κέϋνς Κίνα Κλιματική αλλαγή Κοινοτισμός κοινωνική ανισότητα Κορνήλιος Καστοριάδης Κοσμάς Ψυχοπαίδης Κράτος Πρόνοιας Κώστας Καραμανλής Λιάκος Α. Λογοτεχνία Μάνεσης Μάξ Βέμπερ Μάρξ Μαρωνίτης Μέλισσες Μέσα «κοινωνικής» δικτύωσης Μέσα Ενημέρωσης Μεσόγειος Μεταπολίτευση Μιχ. Παπαγιαννάκης Μουσική Μπερλινγκουέρ Νεοφιλελευθερισμός Νίκος Πουλαντζάς Νίτσε Ο τόπος Οικολογία Ουκρανία Π. Κονδύλης Παγκοσμιοποίηση Παιδεία Πράσινοι Ρήγας Ρίτσος Ρωσία Σεφέρης Σημίτης Σολωμός Σοσιαλδημοκρατία Σχολή Φραγκφούρτης Ταρκόφσκι Τουρκία Τραμπ Τροβαδούροι Τσακαλώτος Τσίπρας Φιλελευθερισμός Φιλοσοφία Χαλκιδική Χέγκελ Χριστιανισμός Acemoglu/Robinson Adorno Albrecht von Lucke André Gorz Axel Honneth Azra Nuhefendić Balibar Brexit Carl Schmitt Chomsky Christopher Lasch Claus Offe Colin Crouch Elmar Altvater Ernst Bloch Ernst-W. Böckenförde Franklin Roosevelt Habermas Hannah Arendt Heidegger Jan-Werner Müller Jeremy Corbyn Laclau Le Corbusier Louis Althusser Marc Mazower Matvejević Michel Foucault Miroslav Krleža Mudde Otto Bauer PRAXIS International Ruskin Sandel Michael Strauss Leo Streeck T. S. Eliot Timothy Snyder Tolkien Ulrich Beck Wallerstein Walter Benjamin Wolfgang Münchau Zygmunt Bauman

Song for the Unification (Zbigniew Preisner -
Elzbieta Towarnicka - Kr. Kieślowski) - youtube

Song for the Unification (Zbigniew Preisner - <br>Elzbieta Towarnicka - Kr. Kieślowski) - youtube
Ἐὰν ταῖς γλώσσαις τῶν ἀνθρώπων λαλῶ καὶ τῶν ἀγγέλων,
ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, γέγονα χαλκὸς ἠχῶν ἢ κύμβαλον ἀλαλάζον...
Ἡ ἀγάπη ...πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ἐλπίζει, πάντα ὑπομένει...
Νυνὶ δὲ μένει πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη, τὰ τρία ταῦτα·
μείζων δὲ τούτων ἡ ἀγάπη (προς Κορινθ. Α΄ 13)

Zygmunt Bauman: «Ρευστές ζωές, ρευστός κόσμος, ρευστή αγάπη»

Zygmunt Bauman: «Ρευστές ζωές, ρευστός κόσμος, ρευστή αγάπη»
«Είμαι βραχυπρόθεσμα απαισιόδοξος αλλά μακροπρόθεσμα αισιόδοξος»

Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας

Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας
«Χριστούγεννα με τον Κοκκινολαίμη – Το Αηδόνι του Χειμώνα»

Ψηλά στην Πίνδο, στο Περτούλι

Ψηλά στην Πίνδο, στο Περτούλι