του Χέριμπερτ Πραντλ
© Süddeutsche Zeitung - Heribert Prantl: Finanzminister Schäuble Eiskalter Hardliner 18.7. 2015
Ο άνθρωπος της εξουσίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε μοιάζει με Σφίγγα. Ποια όμως είναι τα κίνητρα της πολιτικής συμπεριφοράς αυτού του ανθρώπου που παίζει τόσο σημαντικό ρόλο στην κρίση της Ευρώπης;
Το περιστατικό συνέβη λίγο πριν από τις εκλογές του 1998 για την Ομοσπονδιακή Βουλή της Γερμανίας. Δηλαδή τις εκλογές που, όπως όλοι ανέμεναν, τις έχασε το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα του Χέλμουτ Κολ και τις κέρδισαν οι Σοσιαλδημοκράτες του Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο οποίος έγινε καγκελάριος συμμαχώντας σε κυβερνητικό συνασπισμό με τους Πράσινους. Εκείνη την εποχή, σε μια εμπιστευτική συζήτηση, έθεσαν στον παλιό Χριστιανοδημοκράτη πολιτικό Χάινερ Γκάισλερ (Geissler) ένα συναρπαστικό ερώτημα: Τον ρώτησαν, άν αυτός, η γέρικη αλεπού του CDU, παρά το βαθύ ρήγμα που τον χώριζε από τον Χέλμουτ Κολ, είχε κάποια συνταγή για κερδίσει και πάλι τις εκλογές η Χριστιανοδημοκρατική Ένωση και να διασωθεί η κυβέρνηση Κολ. Και μάλιστα, χωρίς να χρειαστεί να αντικαταστήσει την τελευταία στιγμή ως επικεφαλής τον επί μακρό διάστημα καγκελάριο Kολ, με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.
Ο Geissler συλλογίστηκε αρκετά και είπε πως ίσως θα μπορούσε να γίνει κάπως έτσι: Θα έπρεπε, η απεργία των δημοτικών υπαλλήλων, των εργαζομένων στην αποκομιδή των σκουπιδιών, που είχε ήδη ξεσπάσει τότε, να κλιμακωθεί για εβδομάδες. Στη συνέχεια, όταν τα σκουπίδια στους γερμανικούς δρόμους θα είχαν συσσωρευτεί σαν πύργοι και παντού θα βρωμούσε απαίσια, η κυβέρνηση Κολ θα έπρεπε να κατεβάσει στους δρόμους το στρατό για να τα καθαρίσει. Τότε οι ψηφοφόροι θα ανάπνεαν με ανακούφιση και θα εκδήλωναν πάλι το σεβασμό τους στην κυβέρνηση Kohl. Ρώτησαν μετά τον Γκάισλερ αν το εννοούσε σοβαρά. «Όχι φυσικά, αστειεύομαι», είπε, αλλά «ένα νοητικό παιχνίδι μου ζητήσατε, έτσι δεν είναι»;
Ο ψύχραιμος διαπραγματευτής
Ο νομικός Βόλφγκανγκ Σόιμπλε από την Βάδη, που θα γίνει σε λίγο 73 χρονών, είναι δωδεκάμισυ χρόνια νεότερος από τον Geissler, δικηγόρο από τη Βυρτεμβέργη. Αν στο κόμμα CDU ήταν θεσπισμένη μια ηγετική θέση για την «πονηρή αλεπού», ο Σόιμπλε θα ήταν ο διάδοχος του Γκάισλερ, παρ' όλες τις διαφορές τους. Η ψυχραιμία με την οποία ο Σόιμπλε διεξήγαγε πρόσφατα τις διαπραγματεύσεις με την Ελλάδα στο Eurogroup, ήταν κάποτε το σήμα κατατεθέν της τακτικής και της στρατηγικής του Geissler, ο οποίος μπορούσε να εξουθενώνει τους πολιτικούς αντιπάλους του μέχρι τελικής πτώσης.Στο ευρωπαϊκό πεδίο, ο Σόιμπλε ασκεί πραγματικά και ενεργά τη θεωρία των παιγνίων του Γκάισλερ της εποχής του 1998, που είδαμε στο παράδειγμα στρατηγικής με τα σκουπίδια: Στις διαπραγματεύσεις άφησε την κατάσταση να κλιμακωθεί όχι μόνο με ψύχραιμο, αλλά με παγερό τρόπο. Απείλησε τους Έλληνες με την προσωρινή Grexit, με αποτέλεσμα ο Τσίπρας και οι άνθρωποί του να αισθανθούν χωμένοι μέχρι το λαιμό μέσα στην καταστροφή.
Με αυτή η απειλή, ο Σόιμπλε επέβαλε στους Έλληνες ακόμη και την τελευταία νεοφιλελεύθερη ανοησία, όπως π.χ. τη λειτουργία των καταστημάτων και τις Κυριακές. Και η απειλή αυτή μπορεί να συνεχίσει να πλανάται πάνω από την Ελλάδα. Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα. Αυτό ήταν και είναι το σύνθημα του τρόπου δράσης του Σόιμπλε. Ο σκοπός είναι να σταθεροποιηθεί η ζώνη του ευρώ, τιμωρώντας παραδειγματικά την Ελλάδα και δίνοντας έτσι ένα μάθημα σε όλες τις χώρες, για παράδειγμα στην Ιταλία, οι οποίες δεν θέλουν να τηρούν τους ισχύοντες κανόνες.
Αυτή την κατηγορία την έχουν ήδη απευθύνει εναντίον του Σόιμπλε οι ίδιοι οι κομματικοί του σύντροφοι, όταν ως επικεφαλής της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματός του στη δεκαετία του 1990, ασκούσε τα καθήκοντά του με σκληρό τρόπο. Ο Σόιμπλε επιθυμεί μια πειθαρχημένη Ευρώπη, μια Ευρώπη που θα τηρεί τους κανόνες και θα σέβεται τις οδηγίες των Βρυξελλών. Τη μεγάλη κρίση τη βλέπει σαν μια μεγάλη ευκαιρία για να έρθουμε πιο κοντά στην επίτευξη αυτού του στόχου. «Ο τρόπος για να αναπτύσσονται τα εγχειρήματα μεγάλης κλίμακας είναι οι κρίσεις», δηλώνει στην SZ ο Karl Lamers, παλιός συνοδοιπόρος του Σόιμπλε σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Αυτοί οι δύο κάποτε συνέταξαν την πρόταση Σόιμπλε - Λάμερς, με την οποία υποστήριξαν να δημιουργηθεί ένας συμπαγής πυρήνας της Ευρώπης που θα προωθεί την ολοκλήρωση, ενώ οι άλλες χώρες της ΕΕ θα αποτελούν μια πιο χαλαρή ομάδα.
Δημοφιλής στις δημοσκοπήσεις, όσο ποτέ άλλοτε
Τα πειθαρχικά μέτρα του Σόιμπλε κατά της Ελλάδα είχαν επιτυχία, τουλάχιστον για εσωτερική πολιτική κατανάλωση. Εκτιμήθηκαν ως επιτυχία στο κόμμα του CDU/CSU, μέσα στο οποίο τώρα η ανεξήγητη πολιτική ευφυία του Σόιμπλε αποτελεί αντικείμενο σεβασμού και θαυμάζεται η σκληρότητα του. Επιτυχία θεωρούνται και από τη σκοπιά μιας πλειονότητας των Γερμανών, η οποία είχε εντυπωσιασθεί από τον λαϊκισμό με τα «πετάξτε τους έξω» της εφημερίδας Bild, του περιοδικού Spiegel κτλ και τώρα νομίζει ότι έχει βρει μιαν «αδελφή ψυχή» στο πρόσωπο του Σόιμπλε: Στις δημοσκοπήσεις, η δημοτικότητα του Σόιμπλε βρίσκεται τώρα στο υψηλότερο σημείο και μάλιστα μπροστά από την καγκελάριο Μέρκελ.Ένας Ευαγγελικός Μεταρρυθμιστής, ένας Προτεστάντης Χριστιανός σαν τον Σόιμπλε, ο οποίος γνωρίζει ότι η ματαιοδοξία δεν είναι ευάρεστη στον Θεό, δεν θα παραδεχτεί ποτέ ότι τον ικανοποιεί πάρα πολύ αυτή του η επιτυχία. Αλλά για κάποιον που έχει περάσει τόσα πολλά δυσάρεστα στη ζωή του, αυτή η αναγνώριση είναι βάλσαμο για πολλές πληγές. Τι γίνεται όμως με το θυμό, την οργή που ξεσπά εναντίον του σε όλη τη νότια Ευρώπη; Αυτό δεν ενοχλεί τον από πεποίθηση Ευρωπαίο Σόιμπλε; Ίσως να σκέφτεται ότι η οργή εναντίον του είναι το τίμημα που πρέπει αυτός να πληρώσει, για χάρη μιας Ευρώπης συκροτημένης κατά τα δικά του πρότυπα. Η Ευρώπη του: Οι επικριτές του ισχυρίζονται ότι επιθυμεί μια Ευρώπη τέτοιου είδους, ώστε να εξυπηρετεί καλύτερα τους γερμανικούς στόχους, συμπεριλαμβανομένων των διαρκών εξαγωγικών πλεονασμέτων
Τα πειθαρχικά μέτρα του Σόιμπλε κατά της Ελλάδα είχαν επιτυχία, τουλάχιστον για εσωτερική πολιτική κατανάλωση. Εκτιμήθηκαν ως επιτυχία στο κόμμα του CDU/CSU, μέσα στο οποίο τώρα η ανεξήγητη πολιτική ευφυία του Σόιμπλε αποτελεί αντικείμενο σεβασμού και θαυμάζεται η σκληρότητα του. Επιτυχία θεωρούνται και από τη σκοπιά μιας πλειονότητας των Γερμανών, η οποία είχε εντυπωσιασθεί από τον λαϊκισμό με τα «πετάξτε τους έξω» της εφημερίδας Bild, του περιοδικού Spiegel κτλ και τώρα νομίζει ότι έχει βρει μιαν «αδελφή ψυχή» στο πρόσωπο του Σόιμπλε: Στις δημοσκοπήσεις, η δημοτικότητα του Σόιμπλε βρίσκεται τώρα στο υψηλότερο σημείο και μάλιστα μπροστά από την καγκελάριο Μέρκελ.Ένας Ευαγγελικός Μεταρρυθμιστής, ένας Προτεστάντης Χριστιανός σαν τον Σόιμπλε, ο οποίος γνωρίζει ότι η ματαιοδοξία δεν είναι ευάρεστη στον Θεό, δεν θα παραδεχτεί ποτέ ότι τον ικανοποιεί πάρα πολύ αυτή του η επιτυχία. Αλλά για κάποιον που έχει περάσει τόσα πολλά δυσάρεστα στη ζωή του, αυτή η αναγνώριση είναι βάλσαμο για πολλές πληγές. Τι γίνεται όμως με το θυμό, την οργή που ξεσπά εναντίον του σε όλη τη νότια Ευρώπη; Αυτό δεν ενοχλεί τον από πεποίθηση Ευρωπαίο Σόιμπλε; Ίσως να σκέφτεται ότι η οργή εναντίον του είναι το τίμημα που πρέπει αυτός να πληρώσει, για χάρη μιας Ευρώπης συκροτημένης κατά τα δικά του πρότυπα. Η Ευρώπη του: Οι επικριτές του ισχυρίζονται ότι επιθυμεί μια Ευρώπη τέτοιου είδους, ώστε να εξυπηρετεί καλύτερα τους γερμανικούς στόχους, συμπεριλαμβανομένων των διαρκών εξαγωγικών πλεονασμέτων
Και στη Γερμανία ο Σόιμπλε θεωρήθηκε σκληροπυρηνικός πολιτικός
Ο Σόιμπλε λαμβάνει υπόψη το γεγονός ότι θα θεωρηθεί εθνικιστής - τουλάχιστον εκτός Γερμανίας - και το διακινδυνεύει. Υπήρξε μια εποχή που θεωρήθηκε και στη Γερμανία ως σκληροπυρηνικός, σχεδόν ως Γερμανός εθνικιστής. Ο Σόιμπλε ήταν ένας πολιτικός που ήθελε να χρησιμοποιήσει το στρατό για αστυνόμευση σε καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης, σε περιπτώσεις που «τίθεται σε κίνδυνο η εσωτερική ασφάλεια». Ήταν ένας άνθρωπος που μιλούσε ασταμάτητα για την «εθνική ταυτότητα». Ήταν αυτός, που ως ηγέτης της αντιπολίτευσης το 1999 ξεσήκωσε άγριες πολιτικές εκστρατείες εναντίον της διπλής υπηκοότητας των πολιτών.
Όμως ο ίδιος Σόιμπλε, το 1994 έκανε αντιπρόεδρο της Bundestag την πολιτικό των Πρασίνων Άντγε Φόλμερ (Antje Vollmer), παρά την αντίρρηση των Σοσιαλδημοκρατών SPD και δημιούργησε για πρώτη φορά προσδοκίες για «μαυρο-πράσινη» λύση ως εναλλακτική επιλογή κυβερνητικού συνασπισμού [δηλ. για κυβερνητικό συνασπισμό αποτελούμενο απο τα κόμματα των Χριστιανοδημοκρατών και των Πρασίνων]. Αυτός, σε συνέδρια του κόμματός του, εκφώνησε ομιλίες που ελάχιστα διέφεραν από ομιλίες σε συνέδρια των Πρασίνων, ανακηρύσσοντας την οικολογία ως κεντρικό πολιτικό θέμα του CDU. Το 2005, στην εποχή της ισλαμικής τρομοκρατίας, όταν για δεύτερη φορά έγινε Υπουργός Εσωτερικών, έκανε το λάθος και αναρωτήθηκε άν θα έπρεπε να εκτελούνται οι τρομοκράτες. Δεν ήταν πια Υπουργός Εσωτερικών, ήταν Υπουργός Διασποράς Φόβου. Όμως ταυτόχρονα διοργάνωσε την Ισλαμική Διάσκεψη με στόχο να βελτιωθεί η ενσωμάτωση των μουσουλμάνων στην κοινωνία της Γερμανίας.
Όμως ο ίδιος Σόιμπλε, το 1994 έκανε αντιπρόεδρο της Bundestag την πολιτικό των Πρασίνων Άντγε Φόλμερ (Antje Vollmer), παρά την αντίρρηση των Σοσιαλδημοκρατών SPD και δημιούργησε για πρώτη φορά προσδοκίες για «μαυρο-πράσινη» λύση ως εναλλακτική επιλογή κυβερνητικού συνασπισμού [δηλ. για κυβερνητικό συνασπισμό αποτελούμενο απο τα κόμματα των Χριστιανοδημοκρατών και των Πρασίνων]. Αυτός, σε συνέδρια του κόμματός του, εκφώνησε ομιλίες που ελάχιστα διέφεραν από ομιλίες σε συνέδρια των Πρασίνων, ανακηρύσσοντας την οικολογία ως κεντρικό πολιτικό θέμα του CDU. Το 2005, στην εποχή της ισλαμικής τρομοκρατίας, όταν για δεύτερη φορά έγινε Υπουργός Εσωτερικών, έκανε το λάθος και αναρωτήθηκε άν θα έπρεπε να εκτελούνται οι τρομοκράτες. Δεν ήταν πια Υπουργός Εσωτερικών, ήταν Υπουργός Διασποράς Φόβου. Όμως ταυτόχρονα διοργάνωσε την Ισλαμική Διάσκεψη με στόχο να βελτιωθεί η ενσωμάτωση των μουσουλμάνων στην κοινωνία της Γερμανίας.
Το όν της εξουσίας Σόιμπλε
Ο Σόιμπλε είναι ένα από αυτά τα όντα που μοιάζουν με Σφίγγες, που ενσαρκώνουν την εξουσία και τα θεωρούμε αινίγματα. Στη γερμανική γλώσσα, αυτό εκφράζεται πολύ όμορφα: Ούτε καν το λεξικό δεν ξέρει άν για το όν-Σφίγγα πρέπει να χρησιμοποιούμε το θηλυκό ή το αρσενικό άρθρο. Πάντως στη γερμανική πολιτική, το όν της εξουσίας φέρει το όνομα Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Συχνά στην αρχαιότητα, οι Σφίγγες ήταν μορφές φρουρών. Το όνομά τους είναι βασισμένο στο μύθο της ελληνικής Σφίγγας, η οποία στραγγάλιζε τους περαστικούς ταξιδιώτες, αν δεν μπορούσαν να λύσουν τα αινίγματα που τους έβαζε. Άραγε, η Ευρώπη βρίσκεται στο έλεος μιας στραγγαλιστικής περίσφιξης από τη Σφίγγα της Βάδης;
Είναι ένας άνθρωπος της εξουσίας που ξέρει σχεδόν πάντα πως να κρύβει καλά αυτή την ιδιότητά του, να είναι άνθρωπος που αγαπά την εξουσία. Μόνος του περιέγραψε κάποτε ως ένα από τα δυνατά του σημεία, την προθυμία του «να κουβαλά, να αντέχει το βάρος της ηγεσίας». Πράγματι έχει υπομείνει πολλά: απογοητεύσεις και καταστροφές. Έπρεπε να αντέξει το γεγονός ότι δεν μπόρεσε να γίνει καγκελάριος, επειδή ο Χέλμουτ Κολ έχρισε μεν αυτόν ως διάδοχο του θρόνου, όμως στη συνέχεια άλλαξε γνώμη. Υποχρεώθηκε να αντέξει το γεγονός ότι η Άνγκελα Μέρκελ δεν έκανε αυτόν Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αλλά τον εντελώς άγνωστο Χορστ Κέλερ (Horst Köhler). Και όταν θέλησε να γίνει δήμαρχος στο Βερολίνο, υποχρεώθηκε να καταπιεί το γεγονός ότι το κόμμα του έχρισε υποψήφιο έναν κύριο με το όνομα Frank Steffel, ο οποίος μετά από μια θλιβερή προεκλογική εκστρατεία πέτυχε ένα θλιβερό αποτέλεσμα. Σχεδόν δέκα χρόνια πριν το περιστατικό αυτό, στα πλαίσια της συζήτησης στη Βουλή για την επιλογή μεταξύ Βερολίνου και Βόννης ως πρωτεύουσας της ενωμένης Γερμανίας, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε με μια μεγαλειώδη ομιλία την 20ή Ιουνίου 1991 επηρέασε αποφασιστικά την απόφαση υπέρ του Βερολίνου. Ήταν η πρώτη του ομιλία μετά την επίθεση που δέχτηκε και πυροβολήθηκε στον νωτιαίο μυελό, με αποτέλεσμα να είναι απο τότε μόνιμα καθηλωμένος σε αναπηρική καρέκλα.
Ο Σόιμπλε είναι ένα από αυτά τα όντα που μοιάζουν με Σφίγγες, που ενσαρκώνουν την εξουσία και τα θεωρούμε αινίγματα. Στη γερμανική γλώσσα, αυτό εκφράζεται πολύ όμορφα: Ούτε καν το λεξικό δεν ξέρει άν για το όν-Σφίγγα πρέπει να χρησιμοποιούμε το θηλυκό ή το αρσενικό άρθρο. Πάντως στη γερμανική πολιτική, το όν της εξουσίας φέρει το όνομα Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Συχνά στην αρχαιότητα, οι Σφίγγες ήταν μορφές φρουρών. Το όνομά τους είναι βασισμένο στο μύθο της ελληνικής Σφίγγας, η οποία στραγγάλιζε τους περαστικούς ταξιδιώτες, αν δεν μπορούσαν να λύσουν τα αινίγματα που τους έβαζε. Άραγε, η Ευρώπη βρίσκεται στο έλεος μιας στραγγαλιστικής περίσφιξης από τη Σφίγγα της Βάδης;
Είναι ένας άνθρωπος της εξουσίας που ξέρει σχεδόν πάντα πως να κρύβει καλά αυτή την ιδιότητά του, να είναι άνθρωπος που αγαπά την εξουσία. Μόνος του περιέγραψε κάποτε ως ένα από τα δυνατά του σημεία, την προθυμία του «να κουβαλά, να αντέχει το βάρος της ηγεσίας». Πράγματι έχει υπομείνει πολλά: απογοητεύσεις και καταστροφές. Έπρεπε να αντέξει το γεγονός ότι δεν μπόρεσε να γίνει καγκελάριος, επειδή ο Χέλμουτ Κολ έχρισε μεν αυτόν ως διάδοχο του θρόνου, όμως στη συνέχεια άλλαξε γνώμη. Υποχρεώθηκε να αντέξει το γεγονός ότι η Άνγκελα Μέρκελ δεν έκανε αυτόν Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αλλά τον εντελώς άγνωστο Χορστ Κέλερ (Horst Köhler). Και όταν θέλησε να γίνει δήμαρχος στο Βερολίνο, υποχρεώθηκε να καταπιεί το γεγονός ότι το κόμμα του έχρισε υποψήφιο έναν κύριο με το όνομα Frank Steffel, ο οποίος μετά από μια θλιβερή προεκλογική εκστρατεία πέτυχε ένα θλιβερό αποτέλεσμα. Σχεδόν δέκα χρόνια πριν το περιστατικό αυτό, στα πλαίσια της συζήτησης στη Βουλή για την επιλογή μεταξύ Βερολίνου και Βόννης ως πρωτεύουσας της ενωμένης Γερμανίας, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε με μια μεγαλειώδη ομιλία την 20ή Ιουνίου 1991 επηρέασε αποφασιστικά την απόφαση υπέρ του Βερολίνου. Ήταν η πρώτη του ομιλία μετά την επίθεση που δέχτηκε και πυροβολήθηκε στον νωτιαίο μυελό, με αποτέλεσμα να είναι απο τότε μόνιμα καθηλωμένος σε αναπηρική καρέκλα.
Ο πιο ισχυρός υπουργός στην κυβέρνηση της Μέρκελ
Ο Σόιμπλε είναι βουλευτής εδώ και 30 χρόνια, από τότε που ως νεοσύλλεκτος πολιτικός βρέθηκε σε ένα κάθισμα της πίσω σειράς της Bundestag. Είναι το μέλος του γερμανικού Κοινοβουλίου με την πιο μακροχρόνια θητεία, το πιο ισχυρό μέλος του υπουργικού συμβουλίου της Μέρκελ. Ενσαρκώνει όλη την πολιτική εμπειρία της παλαιάς Δυτικής Γερμανίας και της νέας ενωμένης Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας. Μπορεί να είναι καλοπροαίρετος και συμπονετικός, αλλά και τρομακτικά υπολογιστής και ψυχρός, παγερός. Πάντα δυσκολεύεται να ανεχθεί τις αδυναμίες των άλλων. Μερικές φορές ξεσπά σε διαβολικό θυμό, όπως στην περιβόητη σκηνή με τον τότε εκπρόσωπο Τύπου του, τον Michael Offer, τον οποίο επέκρινε δημοσίως και ταπείνωσε. Ήδη όταν ήταν πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματός του, για τους εσωκομματικούς «διαφωνούντες» (π.χ. όσους επέκριναν την επίσημη κομματική γραμμή για τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία) οι κομματικές συνεδριάσεις δεν ήταν ακριβώς μαθήματα δημοκρατίας: Ο Σόιμπλε τους ξετίναζε σαν να ήταν σχολιαρόπαιδα.
Υπήρξε μια εποχή που οι ομιλίες του Σόιμπλε στην Bundestag δεν είχαν τον τόνο οξυδερκούς πολιτικού που απέκτησε αργότερα, αλλά μόνον καυστική οξύτητα. Ήταν τα λόγια ενός Προτεστάνη Σαβοναρόλα. «Έγινες σκληρός και κακός στην αναπηρική καρέκλα», τον κατηγόρησε ο Σοσιαλδημοκράτης Χανς Γιόχεν Φόγκελ (Hans-Jochen Vogel) και αργότερα του ζήτησε συγγνώμη για τη φράση αυτή. Ο Σόιμπλε κλείστηκε μέσα σε πανοπλία: Είναι αδιαπέραστος από το εξωτερικό και σκληρός με τον εαυτό του.
Ως Υπουργός Οικονομικών, ο Σόιμπλε απέκτησε πράγματι την ηρεμία και μετριοφροσύνη, την οποία προηγουμένως ισχυριζόταν ότι έχει, αλλά στην πραγματικότητα δεν είχε. Συνήθιζε να αναφέρει ως σύνθημα που δήθεν τον χαρακτηρίζει, τη φράση που απήθυνε ο Πάπας Ιωάννης XXIII στον εαυτό του: «Τζιοβάνι, πρόσεχε, μη παίρνεις τον εαυτό σου για κάτι πολύ σημαντικό». Στο Υπουργείο Οικονομικών φαινόταν πραγματικά να είναι έτσι. Ο Σόιμπλε είχε φτάσει στο Ωμέγα της επαγγελματικής σταδιοδρομίας του, η οποία είχε αρχίσει κάποτε ως απασχόληση με τα οικονομικά, όταν ήταν νεαρός σύμβουλος των κρατικών οικονομικών υπηρεσιών στο Φράιμπουργκ. Οι φιλοδοξίες του έδειχναν να έχουν εκπληρωθεί. Αλλά δεν είναι έτσι. Η ελληνική κρίση αναζωπύρωσε και πάλι τη φιλοδοξία του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Μαζί με τη φιλοδοξία, τον κυρίευσε και η οργή εναντίον των αριστερών της κυβέρνησης στην Αθήνα, που τους θεωρεί ατζαμήδες. Και αυτή η οργή ήταν μεγαλύτερη από την συμπόνοια του για τους ανθρώπους στην Ελλάδα.
Ο Σόιμπλε είναι βουλευτής εδώ και 30 χρόνια, από τότε που ως νεοσύλλεκτος πολιτικός βρέθηκε σε ένα κάθισμα της πίσω σειράς της Bundestag. Είναι το μέλος του γερμανικού Κοινοβουλίου με την πιο μακροχρόνια θητεία, το πιο ισχυρό μέλος του υπουργικού συμβουλίου της Μέρκελ. Ενσαρκώνει όλη την πολιτική εμπειρία της παλαιάς Δυτικής Γερμανίας και της νέας ενωμένης Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας. Μπορεί να είναι καλοπροαίρετος και συμπονετικός, αλλά και τρομακτικά υπολογιστής και ψυχρός, παγερός. Πάντα δυσκολεύεται να ανεχθεί τις αδυναμίες των άλλων. Μερικές φορές ξεσπά σε διαβολικό θυμό, όπως στην περιβόητη σκηνή με τον τότε εκπρόσωπο Τύπου του, τον Michael Offer, τον οποίο επέκρινε δημοσίως και ταπείνωσε. Ήδη όταν ήταν πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματός του, για τους εσωκομματικούς «διαφωνούντες» (π.χ. όσους επέκριναν την επίσημη κομματική γραμμή για τον πόλεμο στη Γιουγκοσλαβία) οι κομματικές συνεδριάσεις δεν ήταν ακριβώς μαθήματα δημοκρατίας: Ο Σόιμπλε τους ξετίναζε σαν να ήταν σχολιαρόπαιδα.
Υπήρξε μια εποχή που οι ομιλίες του Σόιμπλε στην Bundestag δεν είχαν τον τόνο οξυδερκούς πολιτικού που απέκτησε αργότερα, αλλά μόνον καυστική οξύτητα. Ήταν τα λόγια ενός Προτεστάνη Σαβοναρόλα. «Έγινες σκληρός και κακός στην αναπηρική καρέκλα», τον κατηγόρησε ο Σοσιαλδημοκράτης Χανς Γιόχεν Φόγκελ (Hans-Jochen Vogel) και αργότερα του ζήτησε συγγνώμη για τη φράση αυτή. Ο Σόιμπλε κλείστηκε μέσα σε πανοπλία: Είναι αδιαπέραστος από το εξωτερικό και σκληρός με τον εαυτό του.
Ως Υπουργός Οικονομικών, ο Σόιμπλε απέκτησε πράγματι την ηρεμία και μετριοφροσύνη, την οποία προηγουμένως ισχυριζόταν ότι έχει, αλλά στην πραγματικότητα δεν είχε. Συνήθιζε να αναφέρει ως σύνθημα που δήθεν τον χαρακτηρίζει, τη φράση που απήθυνε ο Πάπας Ιωάννης XXIII στον εαυτό του: «Τζιοβάνι, πρόσεχε, μη παίρνεις τον εαυτό σου για κάτι πολύ σημαντικό». Στο Υπουργείο Οικονομικών φαινόταν πραγματικά να είναι έτσι. Ο Σόιμπλε είχε φτάσει στο Ωμέγα της επαγγελματικής σταδιοδρομίας του, η οποία είχε αρχίσει κάποτε ως απασχόληση με τα οικονομικά, όταν ήταν νεαρός σύμβουλος των κρατικών οικονομικών υπηρεσιών στο Φράιμπουργκ. Οι φιλοδοξίες του έδειχναν να έχουν εκπληρωθεί. Αλλά δεν είναι έτσι. Η ελληνική κρίση αναζωπύρωσε και πάλι τη φιλοδοξία του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Μαζί με τη φιλοδοξία, τον κυρίευσε και η οργή εναντίον των αριστερών της κυβέρνησης στην Αθήνα, που τους θεωρεί ατζαμήδες. Και αυτή η οργή ήταν μεγαλύτερη από την συμπόνοια του για τους ανθρώπους στην Ελλάδα.
Αρχιτέκτονας της ένωσης των δύο Γερμανιών
Ο Σόιμπλε έχει ήδη δράσει ως αρχιτέκτονας της πολιτικής - ως αρχιτέκτονας της ένωσης των δύο Γερμανιών. Το τεράστιο έργο της προετοιμασίας των Συνθηκών για την επανένωση εκπονήθηκε υπό την καθοδήγησή του. Τώρα θέλει να γίνει και πάλι αρχιτέκτονας, ο αρχιτέκτονας μιας πειθαρχημένης Ευρώπης. Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων στο Eurogroup, αυτός ο πολιτικός, που τόσο συχνά ήταν υποχρεωμένος να αποδέχεται την καθοδήγηση άλλων, ανέλαβε ο ίδιος το προβάδισμα, ανυπόμονος, απερίσκεπτος, γιατί ξέρει ότι είναι η τελευταία ευκαιρία του να ηγηθεί. Έκανε άραγε την εμφάνισή του το θράσος, που έλειπε από την μέχρι τώρα πολιτική βιογραφία του; Είναι η τόλμη που δεν επέδειξε στον ανταγωνισμό με τον Κολ και με την Μέρκελ; Ο Σόιμπλε δεν αγωνίζεται για να αποκτήσει προσωπική εξουσία και δύναμη. Προσπαθεί να οδηγήσει στη νίκη την δική του ιδέα για την Ευρώπη, υποστηρίζοντάς την με τη γερμανική δύναμη.
Πριν από μερικά χρόνια, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έλαβε ως Χριστουγεννιάτικο δώρο μια βιογραφία του Περικλή. Διάβασε τις 367 σελίδες του βιβλίου με προσοχή και από τότε, στις πολιτικές ομιλίες του μιλά γοητευμένος για τον πολιτικό που έδωσε μορφή στην Αθηναϊκή Δημοκρατία, 2.500 χρόνια πριν. Ίσως αυτό το ανάγνωσμα του Σόιμπλε έχει τροφοδοτήσει την απογοήτευση που αισθάνεται για την σημερινή Ελλάδα. Ίσως θα ήθελε να διαπραγματεύεται με τον Περικλή, η διάνοια, η αυτοπειθαρχία και ο ανθρωπισμός του οποίου, έκαναν κάποτε τους συγχρόνους του να είναι υπερήφανοι για εκείνον και να τον εξυμνούν. Αλλά αντί να έχει στο τραπέζι τον Περικλή, η μοίρα το 'φερε να διαπραγματευτεί με τον εύστροφο και αφόρητο για τον Σόιμπλε Βαρουφάκη. Αφόρητος ήταν, όχι μόνον εξαιτίας του ανέμελου χαρακτήρα του, αλλά και εξαιτίας της ευφυίας του.
Έτσι λοιπόν, αντί για διαμάχη περί το αντικείμενο, περί το ευρώ και την Ελλάδα, προέκυψε διαμάχη ανάμεσα σε δύο αντίπαλες και ανταγωνιστικές ευφυίες. Σε αυτές τις συνθήκες, ο άνθρωπος από τη Βάδη θα έπρεπε να διαθέτει Περίκλειες διπλωματικές αρετές. Από τον Περικλή, όπως γράφουν οι ιστορικοί, «δεν έλειπαν η διέγερση των παθών και οι εκδηλώσεις των συναισθημάτων του, όμως αυτά πειθαρχούσαν στην ικανότητά του να αξιολογεί και να λαμβάνει αποφάσεις· έτσι, ακόμη και όταν αυτά εκδηλώνονταν ελεύθερα, ήταν πάντα υπό τον έλεγχο του νου του». Όμως μια γερμανική Σφίγγα δεν είναι Περικλής.
Ο Σόιμπλε έχει ήδη δράσει ως αρχιτέκτονας της πολιτικής - ως αρχιτέκτονας της ένωσης των δύο Γερμανιών. Το τεράστιο έργο της προετοιμασίας των Συνθηκών για την επανένωση εκπονήθηκε υπό την καθοδήγησή του. Τώρα θέλει να γίνει και πάλι αρχιτέκτονας, ο αρχιτέκτονας μιας πειθαρχημένης Ευρώπης. Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων στο Eurogroup, αυτός ο πολιτικός, που τόσο συχνά ήταν υποχρεωμένος να αποδέχεται την καθοδήγηση άλλων, ανέλαβε ο ίδιος το προβάδισμα, ανυπόμονος, απερίσκεπτος, γιατί ξέρει ότι είναι η τελευταία ευκαιρία του να ηγηθεί. Έκανε άραγε την εμφάνισή του το θράσος, που έλειπε από την μέχρι τώρα πολιτική βιογραφία του; Είναι η τόλμη που δεν επέδειξε στον ανταγωνισμό με τον Κολ και με την Μέρκελ; Ο Σόιμπλε δεν αγωνίζεται για να αποκτήσει προσωπική εξουσία και δύναμη. Προσπαθεί να οδηγήσει στη νίκη την δική του ιδέα για την Ευρώπη, υποστηρίζοντάς την με τη γερμανική δύναμη.
Πριν από μερικά χρόνια, ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έλαβε ως Χριστουγεννιάτικο δώρο μια βιογραφία του Περικλή. Διάβασε τις 367 σελίδες του βιβλίου με προσοχή και από τότε, στις πολιτικές ομιλίες του μιλά γοητευμένος για τον πολιτικό που έδωσε μορφή στην Αθηναϊκή Δημοκρατία, 2.500 χρόνια πριν. Ίσως αυτό το ανάγνωσμα του Σόιμπλε έχει τροφοδοτήσει την απογοήτευση που αισθάνεται για την σημερινή Ελλάδα. Ίσως θα ήθελε να διαπραγματεύεται με τον Περικλή, η διάνοια, η αυτοπειθαρχία και ο ανθρωπισμός του οποίου, έκαναν κάποτε τους συγχρόνους του να είναι υπερήφανοι για εκείνον και να τον εξυμνούν. Αλλά αντί να έχει στο τραπέζι τον Περικλή, η μοίρα το 'φερε να διαπραγματευτεί με τον εύστροφο και αφόρητο για τον Σόιμπλε Βαρουφάκη. Αφόρητος ήταν, όχι μόνον εξαιτίας του ανέμελου χαρακτήρα του, αλλά και εξαιτίας της ευφυίας του.
Έτσι λοιπόν, αντί για διαμάχη περί το αντικείμενο, περί το ευρώ και την Ελλάδα, προέκυψε διαμάχη ανάμεσα σε δύο αντίπαλες και ανταγωνιστικές ευφυίες. Σε αυτές τις συνθήκες, ο άνθρωπος από τη Βάδη θα έπρεπε να διαθέτει Περίκλειες διπλωματικές αρετές. Από τον Περικλή, όπως γράφουν οι ιστορικοί, «δεν έλειπαν η διέγερση των παθών και οι εκδηλώσεις των συναισθημάτων του, όμως αυτά πειθαρχούσαν στην ικανότητά του να αξιολογεί και να λαμβάνει αποφάσεις· έτσι, ακόμη και όταν αυτά εκδηλώνονταν ελεύθερα, ήταν πάντα υπό τον έλεγχο του νου του». Όμως μια γερμανική Σφίγγα δεν είναι Περικλής.
.jpg/220px-Heribert_Prantl_2008_(aka).jpg)
Ο Βαυαρός δημοσιογράφος Heribert Prantl (1953) σπούδασε νομικά, ιστορικές επιστήμες, φιλοσοφία και δημοσιογραφία. Από το 1988 δημοσιογραφεί στην Süddeutsche Zeitung του Μονάχου και είναι σήμερα υπεύθυνος για θέματα εσωτερικής πολιτικής. Πρίν μεταπηδήσει στη δημοσιογραφία, υπηρέτησε ως δικηγόρος και στη συνέχεια, μετά το 1981, ως εισαγγελέας και δικαστής στα Βαυαρικά δικαστήρια. Είναι επίσης επίτιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Bielefeld και διδάσκει σε σχολές δημοσιογραφίας του Μονάχου και Αμβούργου. Η σύζυγός του, η δημοσιογράφος Franziska Augstein, είναι κόρη του ιδρυτή του περιοδικού Spiegel Rudolf Augstein.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου