Πέμπτη 2 Απριλίου 2015

Η χαμένη τιμή της εργασίας και η αντιπάθεια της εκβιομηχάνισης

Η χαμένη τιμή της εργασίας
του Κώστα Καρακώτια

Πριν από μερικές εβδομάδες οι οικονομικές σελίδες των εφημερίδων πρόβαλαν με έντονη νοσταλγική διάθεση την επανεκκίνηση της παραγωγής ηλεκτρικών συσκευών μιας παλαιάς φημισμένης ελληνικής μάρκας. Σε κάποια γωνιά όμως των ρεπορτάζ αναφέρονταν ότι η παραγωγή των συσκευών της γνωστής μάρκας θα γίνεται στην Πολωνία. Η Ελλάδα μόνον θα εισάγει και θα καταναλώνει. Το ίδιο γίνεται βέβαια και με τις διεθνείς μάρκες του ίδιου κλάδου. Μια περιδιάβαση στα σχετικά εγχώρια καταστήματα αρκεί για να διαπιστωθεί ότι οι πιο πολλές συσκευές παράγονται οπουδήποτε αλλού εκτός από την Ελλάδα.
Το φαινόμενο αυτό όμως δεν αφορά μόνο τα προϊόντα κάποιας τεχνολογίας αλλά το σύνολο σχεδόν των αγαθών, ακόμα και εκείνων που ήταν κάποτε παραδοσιακά ελληνικά. Στα ράφια των σούπερ-μάρκετ υπάρχουν κάστανα από τη Γαλλία και λεμόνια από το Ισραήλ. Δημοσιεύθηκε δε ότι ακόμα και το ελληνικό σουβλάκι δεν είναι ελληνικό αλλά ποσοτικά κατά τα δύο τρίτα περίπου εισαγόμενο, όπως και ένα υψηλότατο ποσοστό των υπόλοιπων κρεάτων που καταναλώνονται στη χώρα.
Οι δημοσιεύσεις αυτές και οι εμπειρικές παρατηρήσεις υποδεικνύουν την αιτία της μεγάλης εγχώριας κρίσης και ταυτόχρονα την αδυναμία εξόδου της οικονομίας και της κοινωνίας από αυτήν. Απουσιάζει εκκωφαντικά η παραγωγή εμπορευμάτων τόσο ως αξιών χρήσης όσο και ως αξιών ανταλλαγής. Το πρόβλημα φυσικά δεν είναι μόνο οικονομικό αλλά και πολιτισμικό.
Η ελληνική κοινωνία είναι μια κοινωνία που απώλεσε την κουλτούρα της εργασίας. Η τεχνογνωσία και η χαρά της δημιουργίας, οι τεχνικές δεξιότητες, η εργασιακή ιεραρχία και ο αντίστοιχος σεβασμός - τι απέγινε άραγε η έννοια του μάστορα;-, ο κόπος αλλά και η λεβεντιά της χειρωνακτικής εργασίας, οι εργατικές κοινότητες και η κοινωνική και πολιτική τους αλληλεγγύη, τα τραγούδια της δουλειάς και ο πολιτισμός των εργατών, ως έκφραση αλλά και ως λιτός βίος, όλα αυτά, ισχνά ούτως ή άλλως στην εγχώρια κοινωνία, από τη δεκαετία του '70 και τη μεταπολίτευση, άρχισαν σταδιακά να χάνονται και να περιθωριοποιούνται. 
Η περιβόητη ελληνική ταξική κινητικότητα, η μαζικοποίηση της εκπαίδευσης και το άνοιγμα του κράτους ώθησαν τεράστιες μάζες από τις λαϊκές παραγωγικές τάξεις στη δημοσιοϋπαλληλία, στο μικρεμπόριο, στις ποικίλες υπηρεσίες και εν τέλει στόν μικροαστικό χυλό. Η κοινωνική αυτή μεταλλαγή, με όσα άλλα συνεπάγεται, οδήγησε στην ιδεολογική απαξίωση της παραγωγικής εργασίας και ιδιαίτερα της χειρωνακτικής. Τώρα βέβαια η κοινωνία πληρώνει τα επίχειρα. Η μόνη και εξαιρετικά κοπιώδης διέξοδος από την υπάρχουσα πολλαπλή μιζέρια είναι η κυριολεκτική, αλλά και η ιδεολογική και αξιακή, επανεγκατάσταση της παραγωγικής εργασίας στο απαραίτητο νέο εγχώριο κοινωνικό παράδειγμα.
 
Η αντιπάθεια της εκβιομηχάνισης
   
του Κώστα Καρακώτια
  
© Έθνος, Η αντιπάθεια της εκβιομηχάνισης , 2.4.2015

  
Τα παλιά χρόνια, όταν ακόμα τα πράγματα ήταν ξεκάθαρα, η Αριστερά έθετε διαρκώς το αίτημα της ανάπτυξης και της εκβιομηχάνισης της χώρας. Μάλιστα το αίτημα αυτό δεν έμεινε σε ένα απλοϊκό συνθηματολογικό επίπεδο, αλλά μορφοποιούνταν σε συγκροτημένες επιστημονικές μελέτες και προτάσεις. 
Για παράδειγμα, σε μια άλλη τραγική συγκυρία, όταν η Ελλάδα έβγαινε οικονομικά καθημαγμένη από τη γερμανική κατοχή, μια ομάδα διανοουμένων τού τότε ΚΚΕ και γενικότερα του εαμικού κινήματος, δημιούργησαν το 1945 την «Επιστήμη - Ανοικοδόμηση Επιστημονική Εταιρεία Μελέτης Νεοελληνικών Προβλημάτων», για να διερευνήσουν και να τεκμηριώσουν επιστημονικά τις δυνατότητες της αυτόνομης βιομηχανικής ανάπτυξης της Ελλάδας. 
Ο όμιλος των διανοουμένων αυτών, η ΕΠΑΝ, όπως καταγράφηκε (εκ του Επιστήμη - Ανοικοδόμηση), εξέδιδε από την ίδια χρονιά το περιοδικό «ΑΝΤΑΙΟΣ», όπου δημοσιεύονταν οι ανάλογες μελέτες και αναλύσεις. Αρχικά διευθυντής του περιοδικού ήταν ο καθηγητής Χαράλαμπος Θεοδωρίδης και από το πέμπτο τεύχος του και μετά ο οικονομολόγος Δημήτρης Μπάτσης, ο οποίος εκτελέστηκε το 1952 από το εμφυλιοπολεμικό κράτος μαζί με τον Μπελογιάννη.
Ο «ΑΝΤΑΙΟΣ» μέσα στο κλίμα της παρακρατικής αλλά και της κρατικής τρομοκρατίας άντεξε μέχρι το 1951 με κεντρική πάντα θεωρητική κατεύθυνση την ανοικοδόμηση της Ελλάδας και τη μετατροπή της σε βιομηχανική χώρα. Ανάλογο ήταν και το θέμα του κλασικού βιβλίου του Δημήτρη Μπάτση «Η βαριά βιομηχανία στην Ελλάδα» (1947). Βέβαια τόσο το περιοδικό όσο και ο Μπάτσης θεωρούσαν ότι, λόγω της φύσης της εγχώριας αστικής τάξης και της γενικότερης εξάρτησης της χώρας, η βιομηχανική ανάπτυξη μπορούσε να γίνει μόνο με ένα σοσιαλιστικό καθεστώς. Παρ' όλα αυτά όμως έθεταν το ζήτημα της ύπαρξης και της ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων. Αντίθετα τα τελευταία χρόνια, η τωρινή Αριστερά, κυρίως αυτή των κινημάτων, όπως αυτοαποκαλείται αυτάρεσκα, παρά την απίστευτη ανεργία και τη σαρωτική εγχώρια αποβιομηχάνιση, αντιμάχεται με εντυπωσιακή σφοδρότητα με διάφορες οικολογικές προφάσεις οποιαδήποτε βιομηχανική επένδυση ετοιμάζεται να ξεκινήσει.
Αυτό συμβαίνει βέβαια λόγω της σύνθεσης της εν λόγω Αριστεράς και της ιδεολογικής της συγκρότησης. Το ειδικό βάρος της παραδοσιακής εργατικής τάξης έχει μειωθεί στους κόλπους της, όπου πλέον κυριαρχούν τα μικροαστικά δημοσιοϋπαλληλικά στρώματα. Αντί δε να προτείνει ένα νέο κοινωνικό παράδειγμα, έχει υποταχθεί πλήρως στη σύγχρονη νεοελληνική ιδεολογία και κουλτούρα της άρνησης της παραγωγικής διαδικασίας σε όλους τους τομείς του βίου.
http://www.biblionet.gr/book/184758/%CE%9A%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BA%CF%8E%CF%84%CE%B9%CE%B1%CF%82,_%CE%9A%CF%8E%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%82/%CE%A3%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CE%B9%CF%8E%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82_%CE%B5%CE%BD%CF%8C%CF%82_%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CF%8E%CF%83%CF%84%CE%B7Ο Κώστας Καρακώτιας είναι δημοσιογράφος στην εφημερίδα "Έθνος", νομικός και κριτικός βιβλίου. 
      
   
Αρθρογραφία του Κ. Καρακώτια στον ιστότοπο Μετά την Κρίση: 
   

Η χώρα ως θύμα 
Κριτικές - Παρουσιάσεις :
  
 
 

 Δημ. Μπάτσης: Η βαρειά βιομηχανiα στην Ελλάδα (pdf

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Δημοφιλείς αναρτήσεις 2013 - 2022

Το δημοκρατικό αίτημα των καιρών: Το δίκιο των νέων γενεών και των γενεών που έρχονται

Το δημοκρατικό αίτημα των καιρών: Το δίκιο των νέων γενεών και των γενεών που έρχονται
Χρίστος Αλεξόπουλος: Κλιματική κρίση και κοινωνική συνοχή

ΕΠΙΛΟΓΕΣ:
Αντρέϊ Αρσένιεβιτς Ταρκόφσκι

ΕΠΙΛΟΓΕΣ:<br>Αντρέϊ Αρσένιεβιτς Ταρκόφσκι
Πως η αγάπη επουλώνει τη φθορά του κόσμου

Danilo Kiš:

Danilo Kiš:
Συμβουλές σε νεαρούς συγγραφείς, και όχι μόνον

Predrag Matvejević:

Predrag Matvejević:
Ο Ρωσο-Κροάτης ανιχνευτής και λάτρης του Μεσογειακού κόσμου

Azra Nuhefendić

Azra Nuhefendić
Η δημοσιογράφος με τις πολλές διεθνείς διακρίσεις, γράφει για την οριακή, γειτονική Ευρώπη

Μάης του '36, Τάσος Τούσης

Μάης του '36, Τάσος Τούσης
Ο σκληρός Μεσοπόλεμος: η εποχή δοσμένη μέσα από τη ζωή ενός ανθρώπου - συμβόλου

Ετικέτες

«Γενιά του '30» «Μακεδονικό» 1968 1989 αειφορία Ανδρέας Παπανδρέου αντιπροσωπευτική δημοκρατία Αριστοτέλης Αρχιτεκτονική Αυστρομαρξισμός Βαλκανική Βαρουφάκης βιοποικιλότητα Βρετανία Γαλλία Γερμανία Γκράμσι Διακινδύνευση Έθνος και ΕΕ Εκπαίδευση Ελεφάντης Ενέργεια Επισφάλεια ηγεμονία ΗΠΑ Ήπειρος Θ. Αγγελόπουλος Θεοδωράκης Θεσσαλονίκη Θεωρία Συστημάτων Ιβάν Κράστεφ ιστορία Ιταλία Καντ Καρλ Σμιτ Καταναλωτισμός Κεντρική Ευρώπη Κέϋνς Κίνα Κλιματική αλλαγή Κοινοτισμός κοινωνική ανισότητα Κορνήλιος Καστοριάδης Κοσμάς Ψυχοπαίδης Κράτος Πρόνοιας Κώστας Καραμανλής Λιάκος Α. Λογοτεχνία Μάνεσης Μάξ Βέμπερ Μάρξ Μαρωνίτης Μέλισσες Μέσα «κοινωνικής» δικτύωσης Μέσα Ενημέρωσης Μεσόγειος Μεταπολίτευση Μιχ. Παπαγιαννάκης Μουσική Μπερλινγκουέρ Νεοφιλελευθερισμός Νίκος Πουλαντζάς Νίτσε Ο τόπος Οικολογία Ουκρανία Π. Κονδύλης Παγκοσμιοποίηση Παιδεία Πράσινοι Ρήγας Ρίτσος Ρωσία Σεφέρης Σημίτης Σολωμός Σοσιαλδημοκρατία Σχολή Φραγκφούρτης Ταρκόφσκι Τουρκία Τραμπ Τροβαδούροι Τσακαλώτος Τσίπρας Φιλελευθερισμός Φιλοσοφία Χαλκιδική Χέγκελ Χριστιανισμός Acemoglu/Robinson Adorno Albrecht von Lucke André Gorz Axel Honneth Azra Nuhefendić Balibar Brexit Carl Schmitt Chomsky Christopher Lasch Claus Offe Colin Crouch Elmar Altvater Ernst Bloch Ernst-W. Böckenförde Franklin Roosevelt Habermas Hannah Arendt Heidegger Jan-Werner Müller Jeremy Corbyn Laclau Le Corbusier Louis Althusser Marc Mazower Matvejević Michel Foucault Miroslav Krleža Mudde Otto Bauer PRAXIS International Ruskin Sandel Michael Strauss Leo Streeck T. S. Eliot Timothy Snyder Tolkien Ulrich Beck Wallerstein Walter Benjamin Wolfgang Münchau Zygmunt Bauman

Song for the Unification (Zbigniew Preisner -
Elzbieta Towarnicka - Kr. Kieślowski) - youtube

Song for the Unification (Zbigniew Preisner - <br>Elzbieta Towarnicka - Kr. Kieślowski) - youtube
Ἐὰν ταῖς γλώσσαις τῶν ἀνθρώπων λαλῶ καὶ τῶν ἀγγέλων,
ἀγάπην δὲ μὴ ἔχω, γέγονα χαλκὸς ἠχῶν ἢ κύμβαλον ἀλαλάζον...
Ἡ ἀγάπη ...πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ἐλπίζει, πάντα ὑπομένει...
Νυνὶ δὲ μένει πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη, τὰ τρία ταῦτα·
μείζων δὲ τούτων ἡ ἀγάπη (προς Κορινθ. Α΄ 13)

Zygmunt Bauman: «Ρευστές ζωές, ρευστός κόσμος, ρευστή αγάπη»

Zygmunt Bauman: «Ρευστές ζωές, ρευστός κόσμος, ρευστή αγάπη»
«Είμαι βραχυπρόθεσμα απαισιόδοξος αλλά μακροπρόθεσμα αισιόδοξος»

Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας

Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας
«Χριστούγεννα με τον Κοκκινολαίμη – Το Αηδόνι του Χειμώνα»

Ψηλά στην Πίνδο, στο Περτούλι

Ψηλά στην Πίνδο, στο Περτούλι